Vervoer als ingewikkelde puzzel
Tegelijkertijd neemt de automatisering in de transportbranche toe, zo blijkt uit de automatiseringsenquête van Transport en Logistiek Nederland (TLN). Uit de enquête van dit jaar kwam bovendien naar voren dat de nieuwe ontwikkelingen en trends ook steeds meer worden opgepakt door de middelgrote transportbedrijven, ofwel bedrijven met twintig tot honderd auto's. De toename van het gebruik van techniek heeft verschillende redenen. Twee belangrijke factoren zijn: de groeiende concurrentie uit het buitenland, en ook het feit dat de logistiek zelf een steeds ingewikkeldere puzzel is geworden.

"Transport over de weg is meer bedrijfsonzeker geworden", stelt Florent Claassen. Hij doelt dan vooral op de files, tekort aan chauffeurs, allerhande verkeersregels en de ingewikkelde routes die gereden moeten worden. "Je hebt veel informatie nodig om de puzzel op te lossen. En om op veranderingen in te kunnen spelen. Als een klant belt met een extra lading, moet je snel en efficiënt kunnen reageren. Dat vereist dat je totaaloverzicht hebt." De 75 chauffeurs van F. Claassen verwerken dagelijks 800 tot 900 zendingen. Zeven jaar geleden kregen de vrachtwagens een navigatiesysteem, sinds drie jaar uitgebreid met een uitgebreid transportmanagementsysteem (TMS), inclusief voertuigvolgsysteem en urenregistratie.

Veiligheid
Veel technische toepassingen in de truck zijn gericht op de veiligheid van de chauffeur, zegt hoofd Verkoop Binnendienst Ed van Rijswijk van Bas Volvo Trucks uit Veghel. Natuurlijk is er de driepunts veiligheidsriem, en steeds meer trucks zijn uitgerust met airbags. Maar als het om nieuwe snufjes gaat noemt Van Rijswijk de achteruitkijkdetectie. "Hierbij is een camera aan de achterkant van de auto aangebracht. Zodra de chauffeur de auto in de achteruit zet, gaat de camera aan. En zet hij het knipperlicht naar links of rechts aan, dan springt de camera links of rechts van de truck aan. Zo heeft hij praktisch overal zicht op." "Het Lane Keeping Support System is ook revolutionair in Nederland", aldus Van Rijswijk. "Komt de wagen over de streep van zijn weggedeelte dan klinkt er een piep in de cabine. Het waarschuwt de chauffeur als hij over de weg slingert, als hij bijvoorbeeld in slaap dommelt, of even bukt om een cd-tje te pakken."

Daarnaast is er ook een nieuw systeem waarbij de trucks als een treintje achter elkaar rijden. Een speciaal systeem houdt de afstand tot de wagen ervoor in de gaten en past die zonodig aan. Het is nog een omstreden techniek. En zo blijkt dat niet alle nieuwe uitvindingen meteen ingang vinden. Vrachtwagenchauffeurs mogen bijvoorbeeld ook niet overal hun cruisecontrole gebruiken, terwijl veel nieuwe wagens er al wel van zijn voorzien.

Techniek om te besparen
Maar het belangrijkste instrument in de vrachtwagen is een transportmanagementsysteem in de boordcomputer, meent ook Van Rijswijk. "Veiligheid en comfort zijn belangrijk, maar de meeste techniek wil toch vooral besparend werken. Allemaal gestimuleerd door de hoge olieprijs stimuleert dit." Zo'n TMS is er in allerhande soorten en maten. Veel bedrijven laten modules bouwen die op maat gesneden zijn. Quitiq - met het hoofdkantoor in Den Bosch - is een bouwer van logistieke planningssoftware. Operationeel directeur Arjen Heeres: "Met goede software kunnen bedrijven veel besparen. Je kunt stellen dat de grotere transportbedrijven tussen de 3 en 15 procent kosten kunnen besparen als het TMS is ingevoerd." Wat doet een een dergelijk systeem? Heeres: "De software verzorgt de complete planning van een bedrijf. Het rekent uit hoe de zendingen op een slimme manier kunnen worden ingericht. De chauffeur krijgt op zijn boordcomputer bericht waar hij naartoe moet en wat hij moet leveren. Hij voert dan weer bepaalde statussen in het systeem in, bijvoorbeeld dat hij heeft gelost, of aan het rusten is.

De planner - aan de andere kant - wordt zo geholpen in zijn planning. Hij hoeft alleen nog te kijken naar de menselijke factoren. Bijvoorbeeld dat hij een chauffeur niet naar Madrid stuurt, maar naar Antwerpen omdat zijn vrouwe zwanger is." "Aan dit systeem kan ook de urenregistratie gekoppeld worden, de salarisadministratie of een track en trace systeem zodat de klant ziet waar zijn zending is. Maar het houdt ook rekening met de treintijden en de tijden dat van de ferryovertochten." Maar het belangrijkste, zegt Heeres, is dat het systeem wijzigingen snel verwerkt. "In de logistiek gebeurt altijd iets. Er is een file, een chauffeur is ziek, er belt een klant. De planner voert dit in het systeem in, en het TMS berekent een nieuwe planning."

'Ik vertrouw op mijn mensen'
Maar een dergelijk computersysteem is natuurlijk een hele investering. Quintiq directeur Heeres geeft aan dat een dergelijk systeem vooral voor bedrijven met meer dan honderd auto's goed werkt. Bij een rondgang langs een aantal transportbedrijven uit de regio blijkt dan ook dat de kleinere bedrijven het anders regelen. Zo houdt Marie-Thérèse Kolen van Gebr. Kolen uit Tilburg (tien vrachtwagens) de urenadministratie in Excell bij. En Kees Vermeer van Vermeer uit Dongen heeft zijn twintig wagens uitgerust met TomTom, telefoon en tachograaf. "Voor de rest maak ik een goede planning en vertrouw ik op mijn mensen." "Bovendien", vult Vermeer aan, "distribueer ik vooral grote ladingen, machines en zo. Ik heb dus vaak maar één stuk in de auto zitten, dan is het niet zo erg als we een uurtje te vroeg of te laat aankomen." De logistieke puzzel is tenslotte heel anders wanneer je veel - relatief kleine - goederen hebt, goederen met een beperkte houdbaarheidsdatum of veel in het buitenland rijdt. Het groter de vloot, hoe ingewikkelder het transportlijntje, hoe handiger een geautomatiseerd systeem.

"We moeten onze chauffeurs tegenwoordig echt opleiden", zegt directeur Florent Claassen van het gelijknamige transportbedrijf dat drie jaar terug zijn TMS invoerde. "Het is voor de chauffeur niet echt ingewikkelder geworden, maar bij elk bedrijf is het weer anders georganiseerd. Toch heeft de techniek zeker ook voordelen voor de chauffeur. Betere stoelen, luxere cabines, eenvoudigere communicatie. En de boordcomputer controleert vanzelf het oliepijl en de bandenspanning. Vroeger moet de chauffeur toch regelmatig de armen uit de mouwen steken, en zijn wagen aan een check-up onderwerpen." Misschien dat er met de komst van de nieuwe techniek één ding niet is veranderd. "Elke keer als we een truck afleveren, is het een soort feestje", zegt Ed van Rijswijk van Bas Volvo Trucks. "Vaak is er taart en wordt de familie uitgenodigd. Gaan ze met z'n alle kijken welke nieuwe technische snufjes er nu weer opzitten."