Per 1 april 2008 wordt zeer waarschijnlijk het bestaande vennootschapsrecht gemoderniseerd. De huidige maatschap, vennootschap onder firma en commanditaire vennootschap zullen vanaf dan worden aangeduid als 'openbare vennootschap' (OV). Het onderscheid tussen 'bedrijf' (VOF en CV) en 'beroep' (maatschap) vervalt. Vanaf dat moment geldt voor alle OV's dat de vennoten in een OV hoofdelijk aansprakelijk zijn voor verbintenissen van de vennootschap. Uitzondering daarop vormen de commanditaire vennoten. De belangrijkste wijzigingen voor de MKB-praktijk zijn de gevolgen van de aansprakelijkheid van vennoten in openbare maatschappen en de mogelijkheid dat OV's ervoor kunnen kiezen de OV rechtspersoonlijkheid te geven (OVR).

De Openbare vennootschap met rechtspersoonlijkheid (OVR)
Het grote voordeel van de OVR is dat opvolging en toe- en uittreding van vennoten eenvoudiger te regelen zijn. In plaats van levering van een aandeel in de afzonderlijke bezittingen en schulden van de OV aan de toetreder of aan de voortzettende vennoten, kan een aandeel in de OVR worden geleverd. Als de bezittingen van die OVR voor minder dan 70 procent bestaan uit onroerende zaken, dan is geen overdrachtbelasting verschuldigd. Voor de omzetting in een OVR is wel een notariële akte vereist. Latere wisselingen van vennoten kunnen eenvoudig via een onderhandse akte worden geregeld.

Volgens het voorstel kan een OVR worden omgezet in een BV en vice versa zonder beëindiging van rechtspersoonlijkheid. De keuze van rechtspersoonlijkheid heeft geen gevolgen voor de aansprakelijkheid van de vennoten.

Fiscale hoofdlijnen
Openbare vennootschappen blijven transparant voor de heffing van Inkomstenbelasting (IB) en Vennootschapsbelasting (VPB), ongeacht of zij wel of geen rechtspersoonlijkheid bezitten. Dit betekent dat de Belastingdienst er voor de IB of de VPB vanuit gaat dat een vennoot van een OV(R) rechtstreeks een aandeel in de vermogensbestanddelen en het resultaat heeft en daarvoor belastingplichtig is. Evenals onder het huidige recht zijn vennootschappen als zodanig wel zelfstandig ondernemer voor de BTW en inhoudingsplichtige voor de loonbelasting. Voor de heffing van de overdrachtsbelasting is de OV transparant, maar de OVR niet. In de wet worden vrijstellingen opgenomen, zodat de inbreng in een OV of een OVR, of de omzetting in een OVR, is vrijgesteld voor de overdrachtsbelasting.

Conclusie
Voor veel samenwerkingsverbanden zijn de aangekondigde wijzigingen niet al te ingrijpend. Dit geldt niet voor openbare maatschappen. Die zijn genoodzaakt hun afspraken en ondernemersstructuur te heroverwegen. Voor vennootschappen met een pand waarin regelmatig vennoten toe- en uittreden, kan de keuze voor rechtspersoonlijkheid een aantrekkelijke optie zijn. Verkeert u in een dergelijke situatie dan is een afspraak met uw adviseur een aanrader.