Rente raadsel
Rin Visser - ABN Amro Bank,Senior beleggingsadviseur

Twee weken geleden zakte de tienjaars rente op Staatsleningen tot een niveau van 3,73%. De rente op tweejaars papier bleef op 3,74% staan. Het verschil tussen de lange en korte rente is daarmee negatief. In de leerboeken is dan sprake van een inverse yieldcurve. Dezelfde leerboeken geven aan dat een inverse yieldcurve een voorbode is van afnemende economische voorspoed. Dergelijk nieuws wordt zelden met instemming ontvangen. Vorig jaar december trad hetzelfde verschijnsel op in de Verenigde Staten. Yield curve invers en oud Fed-voorzitter Greenspan, niet de minste, lanceerde het rente-raadsel. De yield curve was weliswaar invers maar dit keer was het geen voorbode van afnemende economische groei. Nu, bijna een jaar later weten we dat hij geen gelijk heeft gekregen. Er is een afkoeling op de huizenmarkt gaande en de groei in de Verenigde Staten neemt af. Het raadsel lijkt veel meer te zijn dat de beurzen goed geluimd zijn en juist record na record weten neer te zetten. Afnemende economische groei is niet synoniem met een verslechtering van het beleggingsklimaat! Natuurlijk wil je als belegger de bakens op tijd verzetten. Waarschijnlijk wordt ergens een onevenwichtigheid opgeruimd zoals nu de oververhitte Amerikaanse huizenmarkt. Onttrekt Europa zich aan de gevolgen van een inverse yieldcurve? Juist voor Europa wordt een enorme economische dynamiek voorspeld. De belangrijkste bubble die hier roet in het eten kan gooien is een snelle verzwakking van de wisselkoersverhouding met de dollar. Jaren wordt die verzwakking al voorspeld, zou het er nu toch van komen en is het tijd voor een dollar check van uw portefeuille?

Tip: beleggingsfondsen Europa met hoog dividend rendement b.v AA Europe High Income Equity

Beleggen voor een beter milieu
Martien Sponselee - Fortis bank, Senior beleggingsadviseur

Een aantal banken bieden zogeheten Groenbankbrieven aan. Hierin beleggen betekent dat u goedkoop geld uitleent aan een speciaal voor dit doel opgerichte bank. Deze bank is dan in staat om goedkope leningen aan milieuprojecten te verstrekken. Deze 'groene financiering' is onderdeel van de Regeling groenprojecten: een gezamenlijke regeling van de ministeries van VROM, Financiën en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. U kunt hierbij denken aan biologische landbouw, 'groen label'-kassen en duurzame energie. Goedgekeurde projecten mogen tegen een lagere rente dan normaal worden gefinancierd door een groenfonds. Het rentetarief ligt substantieel lager dan de marktrente. Wat is dan het voordeel voor u als belegger? Particulieren die in Groenbankbrieven beleggen, hoeven de waarde hiervan, tot een maximum van 52.579 euro (2006) niet in Box 3 als vermogen aan te geven. Deze vrijstelling geldt per belastingplichtige, voor partners geldt dus een dubbele vrijstelling. Zo kunt u 1,2 procent inkomstenbelasting besparen over de waarde van de Groenbankbrief. Daarnaast mag u een extra heffingskorting van de belastingschuld aftrekken. Deze heffingskorting is 1,3 procent van het vrijgestelde bedrag. Het totale fiscale voordeel kan zo oplopen tot 2,5 procent. De vraag of deze beleggingsvorm interessant is voor u, is hier niet te beantwoorden. Hiervoor is inzicht nodig in uw totale financiële situatie. Er zijn een aantal factoren die bepalen hoe deze belegging voor u uitpakt. Wanneer u contact opneemt met uw beleggingsadviseur kan deze exact voor u uitrekenen wat het eventuele voordeel is.

De aandeelhouder is koning
Arian Bakker ING bank, Hoofd beleggen

Er is al tientallen jaren een onderstroom van toenemende invloed van aandeelhouders op ondernemingsbesturen. In 2006 heeft echter heus aandeelhoudersactivisme de kop op gestoken. We hebben het niet eerder meegemaakt dat grote aandeelhouders, met name hedge funds, bepaald niet verlieslatende bedrijven als ASMI en Stork openbaar het vuur aan de schenen leggen. Op het eerste gezicht is dit voor beleggers geen slechte zaak.
Ook de toenemende invloed van private equity is kenmerkend voor het jaar 2006. Bedrijven verdwijnen van de beurs door niet genoteerd kapitaal, zoals VNU, of moeten hun strategie herzien (Ahold). Daarentegen zijn er twee private equity firma's die een notering hebben gekregen op de beurs. Zij hebben meteen maar fors geld opgehaald voor hun activiteiten. Ook dit lijkt voor hogere beurskoersen geen slechte ontwikkeling.
Mijns inziens is de toenemende invloed van aandeelhoudersactivisme en private equity grotendeels het gevolg van de toenemende druk van regelgeving. Daardoor is niet alleen de balans tussen lusten en lasten van een beursnotering minder gunstig geworden, veel belangrijker is dat het wellicht ongewenste kapitaalstromen op gang brengt. Door de toenemende regeldruk wordt de invloed groter van minder gereguleerde onderdelen van de financiële markten, zoals de hedge funds en private equity. Daar stroomt het kapitaal heen, van zowel pensioenfondsen als particuliere beleggers. Of dat voor de belegger op de lange termijn een goede zaak is, waag ik te betwijfelen. Logisch is het wel.

Barre tijden voor BAM
Cor Wijtvliet - F. van Lanschotbankiers, Senior beleggingsanalist

Nog in september leek er geen vuiltje aan de lucht. Ja, het was bekend dat de activiteiten in Duitsland niet naar wens rendeerden. En ja, het verlies van 19 miljoen euro over de eerste jaarhelft viel hoger uit dan verwacht. Maar dat nam allemaal niet weg dat BAM Groep de winstverwachting voor heel 2006 verhoogde van 170 miljoen euro naar 180 miljoen euro. Die verbetering was minder dan waarop de markt had gehoopt, maar BAM is nu eenmaal een voorzichtig bedrijf en je weet nooit hoe het de kosten voor de herstructurering in Duitsland gaan uitvallen! Die kosten zijn met een bedrag van 115 miljoen euro volledig uit de hand gelopen. Het ergste is, dat in dat enorme bedrag slechts 10 miljoen euro schuilt voor de werkelijke herstructureringskosten. 50 miljoen euro moet gereserveerd worden voor verliezen uit projecten en andere activiteiten en 50 miljoen euro is bedoeld voor claims en garantieverplichtingen. Dat zijn enorme bedragen voor het betreffende Duitse bedrijf Wayss & Freytag, dat een jaaromzet heeft van slechts 300 miljoen euro, een fractie van de totale omzet van BAM van ruim EUR 8 miljard. De bedragen zijn zo groot, dat het management van BAM zich hardop afvraagt of hier sprake is van fraude. Het is niet te hopen voor het zittende management, want rondom het management hangt toch al de geur, dat het geen greep heeft op Duitsland.
De winstverwachting van BAM daalt van 180 miljoen euro naar 130 miljoen euro, en dat nog dankzij lagere pensioenverplichtingen en een belastingmeevaller in Nederland van 30 miljoen euro. Het zijn barre tijden voor BAM.
Van Lanschot Bankiers is onder meer positief op E.ON, Vodafone, Aegon, Unilever, ABB en SBM Offshore

De eigen woning als beleggingsobject
Paul Koole - Rabobank Beveland, Senior beleggingsspecialist

Een eigen woning is primair iets om in te wonen. Daarnaast is het hebben van een eigen huis ook een vorm van beleggen en vaak een van de grootste beleggingen die iemand in zijn leven doet. De afgelopen tien jaar is de gemiddelde huizenprijs ruwweg verdubbeld, wat een gemiddelde waardestijging betekent van ruim 7 procent per jaar. Zeer recent heeft de stafgroep Economisch Onderzoek van de Rabobank een rapport gepubliceerd over de Nederlandse woningmarkt. In het onderzoek wordt een vergelijking gemaakt met de huidige situatie op de Amerikaanse huizenmarkt. Daar is immers, na een lange periode van prijsstijgingen, het klimaat behoorlijk omgeslagen in waardedalingen. De vraag die de onderzoekers zich stellen, is of deze situatie zich mogelijk ook op korte termijn op de Nederlandse woningmarkt kan voordoen. De conclusie is dat er weliswaar gelijkenissen zijn tussen beide woningmarkten maar ook behoorlijke verschillen. In Nederland is veel minder dan in Amerika sprake van speculeren op verdere prijsstijgingen met vaak tweede woningen. Een ander belangrijk verschil is dat in Nederland te weinig huizen worden gebouwd. De vraag naar woningen is daardoor groter dan het aanbod. Kortom, de onderzoekers verwachten geen crisis op de woningmarkt maar een verdere prijsstijging van gemiddeld 5,5 procent voor 2006 en 3,5 procent voor 2007. Toch zijn er naar mijn mening op langere termijn wel enkele onderwerpen die voor een omslag zouden kunnen zorgen. Denk aan de discussie rond het mogelijk afschaffen van de aftrekbaarheid van de hypotheekrente en een eventueel fors hogere rente. Voor de korte termijn ziet het er dus goed uit, maar blijf wel alert.

Overliquiditeit
Jack Horvest - SNS bank, Senior vermogensbeheerder

Beurs lacht om havik Wellink, luidt een kop in het FD. De president van DNB laat zich bezorgd uit over de geldhoeveelheid in de wereld. Er is 'overliquiditeit' lees teveel geld. De centrale banken zijn zich steeds meer gaan toeleggen op stimulering van investeringen en consumptie, door de korte rente te verlagen. Een bijeffect hiervan is dat de financiële economie enorme impulsen krijgt. Een direct voorbeeld is onze huizenmarkt. Wereldwijd overtreffen jaarlijkse besparingen de investeringen ruimschoots. Het overtollige kapitaal wordt dan maar 'belegd'. Ten slotte staat er voor ë 370.000.000.000.000 aan derivaten uit op financiële markten, een verviervoudiging in 6 jaar. Moeten beleggers zich direct zorgen maken?
Nee, vooralsnog opteren de centrale banken voor de rol als aanjager van de economie en blijft de geldkraan open. Er is slechts beperkte ruimte om de korte rente te verhogen gezien de directe weerslag op de broze economische groei en het financiële systeem. De ECB zal proberen nog een paar 'kwartjes' te verhogen, zonder daarbij de groei te verstoren. De rentecurve voor de VS geeft zelfs aan dat de FED de korte rente in 2007 verlaagd. Men moet wel alert blijven voor een 'mood swing' van de centrale banken, vooral in Japan. Een oplopende rente daar brengt grote kapitaalstromen op gang met negatieve gevolgen voor aandelen. Conclusie: de havik cirkelt rond, maar zijn poten zijn vooralsnog vastgebonden.