Neeltje Jans: een mix van educatie en vermaak
Met 320.000 bezoekers per jaar is Deltapark Neeltje Jans op Schouwen-Duiveland één van de topattracties van Zeeland. Neeltje
Jans wordt zowel door dagjesmensen als verblijfsrecreanten veelvuldig bezocht, waaronder jaarlijks tienduizenden Oosterburen.
Jaarlijks togen er ook zo'n 1.700 groepen naar het Deltapark op Burgh-Haamstede: groepen uit het onderwijs, personeels- en
sportverenigingen, nationale en internationale delegaties, etcetera.
door Henk van de Voorde
De stormvloedkering het meet ambitieuze onderdeel van de Deltawerken.
Foto: Neeltje Jans
De ontwikkeling van een staatsgelieerd museum tot een ondernemende BV is dan ook florissant uitgepakt. Neeltje Jans is een
themapark dat belevenissen regisseert in het kader van Deltawerken, kust en zee. Hiermee onderscheidt het zich van vele andere
attractieparken. Neeltje Jans is een dagattractie met een duidelijke maatschappelijke doelstelling. "Het succes is te danken
aan de mix van educatie en vermaak waardoor een zeer brede doelgroep wordt bereikt. Het lijkt soms wel een spagaat tussen deze
twee begrippen, maar dan wel met hele mooie benen", aldus public relations medewerker Ted Sluijter die al vanaf het eerste uur
(sinds 1979) aan Neeltje Jans verbonden is. Het aantal attracties is in de loop der jaren fors uitgebreid.
Plaza
Anno 2007 omvat het Deltapark naast het in 2003 gereedgekomen multifunctionele hoofdgebouw Deltaplaza: Delta-Expo, Expositie
Ramp 1953, Stormvloedkering, Zeeland Veilig, Film Delta-Finale, Aquapolis, 3D-film Waterworld, Eten uit Zee, Zeehondenbassin,
Waterspeelplaats, Waterpaviljoen met expo Walvis Wereld, Rondvaart Nationaal Park Oosterschelde, Max de Mammoet, Waterglijbaan,
Orkaanmachine, Moby Dick, Parktrein, Speelstrand en speelboot. "Wij zitten in de attractiebranche en als je daar niet tijdig
innoveert, moet je flink inleveren. We investeren continu in nieuwe ideeën om zo goed mogelijk in te spelen op de (veranderende)
wensen van de gast/recreant. Gelukkig heeft Neeltje Jans als marktopererende partij volop mogelijkheden om zich te ontwikkelen,
zowel fysiek (er is volop ruimte) als financieel. Het overkoepelende thema is natuurlijk zeer interessant: water, kustverdediging,
milieu. We zijn begonnen als museum over de deltawerken. Tegenwoordig wordt Neeltje Jans gezien als òf vermaak met een educatief
sausje, òf educatie met een vermaaksausje."
Werkeiland
De roots van het huidige Deltapark liggen in het publieksvoorlichtingscentrum op het werkeiland Neeltje Jans in het kader van
de Oosterscheldestormvloedkering, het ambitieuze laatste onderdeel van de Deltawerken. Jarenlang breidde het centrum uit en werd
de informatie geactualiseerd naar de stand van de bouw van de Oosterscheldekering. Op 4 oktober 1986 heeft Koningin Beatrix de
Oosterscheldestormvloedkering officieel in gebruik genomen. De kering is gebouwd met - zeker voor die tijd - zeer moderne technieken.
Speciaal hiervoor werd, voor een half miljard gulden, een vloot futuristische vaartuigen gebouwd. De bouwkosten van de stormvloedkering
bedroegen in totaal 5,5 miljard gulden. De Oosterscheldekering, gebouwd in drie bestaande stroomgeulen, moet Zeeland bij gevaarlijk
hoogwater tegen de opdringende zee beschermen. Dit gebeurt door de 62 schuiven in het bouwwerk te sluiten. Die situatie doet zich
gemiddeld twee keer per jaar voor. De stroomgaten staan de rest van het jaar open, zodat het getij vrij in en uit kan stromen.
Hierdoor is het waardevolle Oosterschelde-milieu bewaard gebleven. Dat is van groot belang voor onder andere de half miljoen watervogels
die er verblijven, en voor de vermaarde oester- en mosselcultuur.
Ramp
De kiem van Neeltje Jans ligt uiteraard in een zeer droeve gebeurtenis: de watersnoodramp uit 1953. "Daar ontlenen we onze legitimatie
aan. De catastrofe in 1953 was aanleiding voor het Deltaplan. Bepaalde technieken werden wereldwijd voor het eerst in de Deltawerken
toegepast. Vandaar dat er zo vaak door buitenlandse delegaties (uit Amerika, Japan, Zuid-Korea, etc.) een bezoek wordt gebracht aan
Neeltje Jans. In de ogen van de rest van de wereld zijn de Nederlanders een volkje dat heel snel en adequaat kan reageren", aldus Ted
Sluijter.
Ted Sluijter, medewerker van het eerste uur. Foto Neeltje Jans
Hij voltooide de bosbouwschool en is altijd een grote liefhebber van de natuur gebleven. Zijn natuurbeschermingsachtergrond
komt hem goed van pas tijdens zijn dagelijkse werkzaamheden bij Neeltje Jans. "Het gaat niet alleen om het technische verhaal. Waarom
is deze open dam vijf keer zo duur dan een dichte dam? Dankzij de open dam kunnen flora en fauna goed gedijen in en rondom de Oosterschelde.
De open stormvloedkering gaat open als het kan en gaat dicht als het moet. De kering is resultaat van het typische Nederlandse poldermodel
van consensus."
|