Handen aan het stuur
Leo Louwerse - ABN Amro Bank, Senior beleggingsadviseur

Wij verwachten voor de meeste aandelenmarkten in 2007 een beweeglijk jaar met uiteindelijk een rendement van 7% tot 10%. Dit is gebaseerd op een afzwakkende maar nog steeds gunstige economische ontwikkeling, relatief laag blijvende rentestanden, bescheiden aandelenwaarderingen en een gezonde financiële positie van het bedrijfsleven. De grootste financiële risico's liggen vooral in de economische groei in de VS. Een eventuele verdere afzwakking van de Amerikaanse huizenmarkt kan er voor zorgen dat de economische groei terugvalt. Daarom adviseren wij defensieve elementen in uw aandelenportefeuille in te brengen. U moet hierbij denken aan het opnemen van aandelen met een hoog dividendrendement en aan de overweging van defensieve sectoren zoals telecom en nutsbedrijven.
Voor obligaties verwachten wij een beter jaar. Onze voorkeur gaat uit naar kwaliteitsobligaties met een looptijd van 5-7 jaar omdat het verschil tussen de korte en lange rente naar verwachting klein blijft. Naar verwachting zullen vastgoedbeleggingen het komende jaar wederom een positief rendement opleveren, maar de performance zal lager uitkomen dan in 2005 en 2006. Het rendement zal vooral bestaan uit de uitgekeerde dividenden.

Zelfoverschatting, verliesaversie en kuddegedrag?
Martien Sponselee - Fortis Bank, Senior beleggingsadviseur

Handelen beleggers rationeel, of laten ze zich voornamelijk leiden door emotie? Aan diverse universiteiten wordt in het vak Behavioural Finance aandacht besteed aan dit vraagstuk. Binnen de financiële wereld is dit onderwerp de laatste jaren steeds belangrijker geworden. Voorbeelden van irrationeel gedrag zijn zelfoverschatting, verliesaversie en kuddegedrag. Een belegger voelt zich superieur ten opzichte van andere beleggers. Vraag een groep automobilisten of ze behoren tot de beste twintig procent van de weggebruikers en waarschijnlijk zal tachtig procent bevestigend antwoorden. Verliezende aandelen worden vaak langer in portefeuille gehouden dan winnende aandelen; winst nemen is eenvoudiger dan verlies nemen. Kuddegedrag uit zich in het overnemen van de mening van de groep in plaats van de eigen mening te volgen. Wanneer er namelijk collectief verlies wordt geleden, heeft dat minder pijnlijke gevolgen voor je reputatie. Dit laatste heeft ertoe geleid dat veel beleggingsfondsen met hun samenstelling zo dicht mogelijk bij een index gaan zitten. Op het moment dat het goed gaat, wordt in elk geval een rendement behaald wat dicht bij dat van de index ligt. Wanneer de index daalt, wil men ook niet slechter presteren. Een voorbeeld van deze 'relatieve performance': beleggingsfonds X adverteert trots dat het in een bepaald jaar de index heeft verslagen. De index is gedaald met tien procent en het beleggingsfonds met maar negen procent. Het spreekt voor zich dat je als belegger in dit fonds per saldo negen procent hebt verloren. Gelukkig zijn er uitzonderingen: fondsbeheerders die gaan voor een absoluut rendement, zonder zich iets aan te trekken van een index.

De AEX in 2007
Arian Bakker ING Bank, Hoofd beleggen

De aandeelhouder is koning
Er is al tientallen jaren een onderstroom van toenemende invloed van aandeelhouders op ondernemingsbesturen. In 2006 heeft echter heus aandeelhoudersactivisme de kop op gestoken. We hebben het niet eerder meegemaakt dat grote aandeelhouders, met name hedge funds, bepaald niet verlieslatende bedrijven als ASMI en Stork openbaar het vuur aan de schenen leggen. Op het eerste gezicht is dit voor beleggers geen slechte zaak.
Ook de toenemende invloed van private equity is kenmerkend voor het jaar 2006. Bedrijven verdwijnen van de beurs door niet genoteerd kapitaal, zoals VNU, of moeten hun strategie herzien (Ahold). Daarentegen zijn er twee private equity firma's die een notering hebben gekregen op de beurs. Zij hebben meteen maar fors geld opgehaald voor hun activiteiten. Ook dit lijkt voor hogere beurskoersen geen slechte ontwikkeling.
Mijns inziens is de toenemende invloed van aandeelhoudersactivisme en private equity grotendeels het gevolg van de toenemende druk van regelgeving. Daardoor is niet alleen de balans tussen lusten en lasten van een beursnotering minder gunstig geworden, veel belangrijker is dat het wellicht ongewenste kapitaalstromen op gang brengt. Door de toenemende regeldruk wordt de invloed groter van minder gereguleerde onderdelen van de financiële markten, zoals de hedge funds en private equity. Daar stroomt het kapitaal heen, van zowel pensioenfondsen als particuliere beleggers.
Of dat voor de belegger op de lange termijn een goede zaak is, waag ik te betwijfelen. Logisch is het wel.

Zwaar weer op til
Cor Wijtvliet - F. van Lanschotbankiers, Senior beleggingsanalist

De Amerikaanse economie is niet bepaald in blakende vorm. De huizenmarkt wankelt en de groei van de economie zal in 2006 niet veel hoger zijn dan 2% , terwijl het derde kwartaal van dit jaar waarschijnlijk het laatste is dat de gemiddelde winststijging van het Amerikaanse bedrijfsleven hoger uitvalt dan 10%. Het pessimisme van de analist is niet terug te vinden op de meeste financiële markten in de VS. De S&P 500 bivakkeert nu op een niveau dat in geen zes jaar is bereikt. Wie heeft er gelijk? Is dat de optimistische belegger of de pessimistische analist. Ik ben geneigd voor de laatste te kiezen. Waarom? Ik wil hier wijzen op het gedrag van leden van de Raad van Bestuur van diverse grote bedrijven. Zo verkocht Bill Gates in november 20 miljoen aandelen met een totale waarde van USD 581 miljoen en Gates was niet de enige Microsoft bobo die afgelopen maand omvangrijke pakketten verkocht. Het management van Microsoft stond bepaald niet alleen. Het management van Google verkocht voor en bedrag van USD 182 miljoen. Kort en goed, in de VS verkocht het management van bedrijven in november aandelen van het eigen bedrijf voor een waarde van USD 8,4 miljard, terwijl de inkoop niet verder reikte dan een waarde van USD 133 miljoen. Het is nu van tweeën een: of het management verkoopt vanwege het huidige aantrekkelijke koersniveau of ze vermoeden dat er zwaar weer op til is.
Van Lanschot Bankiers is positief over: Akzo Nobel, ASMI, Nutreco, ABN Amro en Wessanen

De vooruitblik voor 2007
Paul Koole - Rabobank Beveland, Senior belegginsspecialist

ITegen het eind van het jaar is het in de financiële wereld gebruikelijk dat elke zichzelf respecterende financiële instelling zijn visie geeft op de vooruitzichten voor het komende jaar. Ook IRIS, het researchinstituut van Robeco en Rabobank, heeft inmiddels haar visie voor 2007 wereldkundig gemaakt. Volgens IRIS zal de economische groei wereldwijd in 2007 wat lager liggen dan in 2006. Het algemeen economisch beeld blijft echter positief. De scherpste groeivertraging wordt verwacht in de Verenigde Staten terwijl in Europa de groei iets lager zal zijn. Het inflatiebeeld zal zich volgens IRIS gunstig ontwikkelen, wat gunstig is voor het renteklimaat. Ondanks de afnemende groei is IRIS van menig dat zowel aandelen als obligaties aantrekkelijk zijn waarbij aandelen de voorkeur hebben. De voorkeur voor aandelen is gebaseerd op het milde renteklimaat, de impuls van fusies en overnames en de redelijke waardering van aandelen. IRIS voorziet een AEX-stand van 540-560 punten per ultimo 2007. De verwachting hierbij is dat Randstad en Mittal Steel in de AEX- index komen en dat Getronics eruit gaat.
IRIS zet ook zes ondernemingen in de spotlights die volgens hen in 2007 positief zouden gaan verassen. Voor de Nederlandse belegger zijn de tips Crucell, TomTom, en Grolsch. Voor de buitenlandbelegger kan deze lijst aangevuld worden met Deutsche Post, Vodafone en Yahoo. Tot slot maak ik hierbij graag van de gelegenheid gebruik om eenieder een gelukkig, gezond en voorspoedig 2007 te wensen met veel beleggerswijsheid in het bijzonder.

HBELEGGINGSVISIE 2007
Michèl Beckers - SNS bank, Senior beleggingsadviseur

De vooruitzichten voor 2007 lijken op het eerste gezicht niet zo rooskleurig. In de Verenigde Staten tekent zich een groeivertraging af, waarbij de neerwaartse risico's verergerd worden door de precaire situatie op de huizenmarkt. In de eurozone staat een Duitse BTW-verhoging op de rol die daar een groeivertraging zal veroorzaken. Daarnaast is de ECB nog steeds doende de rente te verhogen, waarvan eveneens een remmende invloed op de economie kan uitgaan. De wereldeconomie is echter krachtig genoeg om deze vertraging te doorstaan zonder in een recessie weg te zakken. Bovendien zal de Amerikaanse centrale bank, gezien de lagere groei en dalende inflatie, ruimte zien om de rente in de eerste helft van volgend jaar te verlagen, terwijl de Europese centrale bank tegen die tijd de rente op het gewenste niveau zal hebben gebracht. Later in 2007 zal daarom de economische groei weer aantrekken. Voor aandelenmarkten betekent dit dat de vooruitzichten nog steeds gunstig zijn, alhoewel van tijd tot tijd de onzekerheid ongetwijfeld zal toeslaan. Voor wat betreft de lange rente is er enige opwaartse beweging te verwachten in de tweede helft van 2007.
Het risico voor bovenstaand scenario is dat de afkoeling van de Amerikaanse economie onvoldoende zal zijn om de krapte op de arbeidsmarkt te verminderen en dat een snel economisch herstel de Fed zal dwingen de economie verdere af te koelen.