Reeds 30 jaar lang presenteert de Rabobank jaarlijks haar visie op de diverse sectoren van het Nederlandse bedrijfsleven in haar publicatie Cijfers & Trends. De komende maanden geven wij in deze column de visie van de Rabobank Groep op sectoren die ook van belang zijn voor de Zeeuwse economie.

Sector Industrie
De industrie behoort in Nederland tot de grootste sectoren qua werkgelegenheid en omzet. De sector is bovendien goed voor ruim 60% van de export van het Nederlandse bedrijfsleven. De industriële bedrijven zijn zeer heterogeen. Veel bedrijven opereren op specifieke, welgekozen nichemarkten. In het algemeen is de sector sterk internationaal georiënteerd. De industrie wordt doorgaans onderverdeeld naar de afzetmarkten die ze bedient. Een gebruikelijk onderscheid is dat naar de consumentengerichte industrie (zoals voedingsmiddelen, kleding, meubelen) en de maak- en procesindustrie (zoals machines, schepen, kunststofproducten en chemie).

Perspectief
De Nederlandse industrie leeft op. De omzet steeg in 2006 en vrijwel alle branches droegen hieraan bij. Vooral de export nam toe, maar ook op de binnenlandse markt was sprake van groei. De consumentgerichte industrie profiteert van het hogere consumentenvertrouwen en in de zakelijke markt komt steun van de toegenomen investeringsbereidheid bij bedrijven. Ondernemers zijn dan ook optimistisch; het producentenvertrouwen is gestegen tot recordhoogte. De gunstige economische vooruitzichten beloven verder herstel in 2007 en leidt tot een omzetgroei van ruim 4%.

Discussie over productieverplaatsing
Het belang van de industrie en het ingezette herstel kunnen de aandacht niet afleiden van de discussie over productieverplaatsing naar lagelonenlanden. Door lagere loonkosten elders, dreigt arbeidsintensieve productie uit ons land te verdwijnen. Overigens blijven de investeringen van Nederlandse bedrijven in lagelonenlanden tot dusver beperkt. De Nederlandse industrie heeft de bakens tijdig verzet en bedient vaak specifieke, welgekozen nichemarkten. Deze strategie maakt de industrie minder kwetsbaar voor concurrentie uit lagelonenlanden. De huidige opleving in de industrie komt door de aantrekkende conjunctuur, maar ook door juiste strategische beslissingen van ondernemers. Zij spelen goed in op de kansen die internationalisering biedt en profiteren van de toegang tot nieuwe afzetmarkten. Bovendien maken bedrijven dankbaar gebruik van de lage productiekosten elders door het arbeidsintensieve werk te outsourcen of eigen productielocaties in het buitenland te bouwen.

Juiste keuzes door scheepsbouwers
Illustratief is de scheepsbouwindustrie. Na de algehele malaise in de jaren tachtig, kozen de overgebleven scheepswerven voor het vervaardigen van technisch hoogwaardige schepen voor nichemarkten. Inmiddels is de scheepsbouw wereldwijd actief en komt meer dan de helft van de omzet uit export. Verder is de productiviteit hoog en zijn de scheepswerven weer winstgevend. Bovendien is rond de branche een uniek kenniscluster ontstaan van bedrijven, onderzoeksinstellingen en toeleveranciers. Andere branches (onder meer de automotive-industrie) kennen vergelijkbare clusters. Deze stimuleren de innovatie, wat de industrie helpt haar kennisvoorsprong te behouden.

Perspectief door goede focus
De juiste strategie verschilt per bedrijf. Het ene bedrijf maakt het onderscheid door de fysieke nabijheid tot de afzetmarkt, wat een voorsprong geeft qua service en leveringssnelheid. Een andere onderneming moet het juist hebben van innovatie en vernieuwende producten. Ook zijn er fabrikanten die met een hoge automatiseringsgraad de arbeidsproductiviteit opvijzelen. Voor alle bedrijven is het belangrijk focus te kiezen en vervolgens te excelleren in de gekozen strategie. Met daarbij aandacht voor een concurrerende prijs en klantoriëntatie. Ook voor de sector als geheel zijn er volop uitdagingen. Belangrijke thema's zijn: tekort aan vakmensen, betere aansluiting tussen onderwijs en bedrijfsleven en versterken van de innovatiekracht. Ondernemers dienen aan deze thema's te werken en ervoor te zorgen dat ze blijvend op de politieke agenda komen. Verder moeten bedrijven de aantrekkende conjunctuur gebruiken om knelpunten aan te pakken en de concurrentiepositie te verstevigen. Dus: de internationale dynamiek omzetten in kansen en zorgen dat ook in de toekomst een rol is weggelegd voor de industrie in Nederland.